Τα αίτια, η συμπτωματολογία και οι διαφοροποιήσεις ανά περίπτωση
Της Σταματίας Καλλιβωκά
Το να φοβάται κανείς φανερώνει τους τρόπους με τους οποίους ο οργανισμός του αμύνεται απέναντι σε οποιαδήποτε κατάσταση ή συμπεριφορά αντιλαμβάνεται ως κίνδυνο. Όταν πρόκειται πράγματι για ερεθίσματα από τα οποία οι άνθρωποι απειλούνται, τότε κάνουμε λόγο για φόβο- ο οποίος στις περισσότερες περιπτώσεις τους προστατεύει, κρατώντας τους σε εγρήγορση και ετοιμότητα.
Όταν όμως αισθάνεται ένας άνθρωπος φόβο απέναντι σε αντικείμενα ή καταστάσεις που δεν έχουν σκοπό να τον βλάψουν, και δεν μπορεί να λειτουργήσει ομαλά στις καθημερινές του συναναστροφές ή να ανταποκριθεί σε υποχρεώσεις, τότε λέμε πως πρόκειται για φοβία.
Οι φοβίες δεν είναι όλες ίδιες. Ανά άτομο και ανά συγκυρία διαφέρει το είδος και η ένταση των φοβιών. Αυτό που ουσιαστικά συμβαίνει όταν κάποιος έχει καταβληθεί από μια φοβία, είναι ότι εκδηλώνει όλα τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις που νιώθει όταν φοβάται, χωρίς να μπορεί να εξηγήσει γιατί φοβάται.
Όπως τονίζουν οι ειδικοί, αυτή η αντίδραση είναι πιθανό να οφείλεται σε βιώματα που είχε το άτομο που φοβάται, είτε κατά την παιδική ηλικία, είτε μετέπειτα. Για παράδειγμα, κάποιος που τρέμει τα αεροπλάνα, ίσως είχε αρνητική εμπειρία σε ένα αεροπλάνο. Μια μεμονωμένη δηλαδή περίπτωση, η οποία τον ώθησε στο να γενικεύσει αυτή την εικόνα για τα συγκεκριμένα μέσα μετακίνησης και να θεωρεί πως κάθε φορά που θα μπει σε αυτά θα έχει τέτοιου είδους βιώματα. Μπορεί επίσης το άτομο να φοβάται κάτι τελείως διαφορετικό και να αντικατοπτρίσει τον φόβο του σε ένα αντικείμενο. Για παράδειγμα αν έχει συνδέσει τους καθρέπτες με μια τραυματική κατάσταση, θα φοβάται τους καθρέπτες, χωρίς λογική εξήγηση.
Υπάρχουν πολλά είδη φοβιών, όπως η απλή φοβία, η αγοραφοβία, η κοινωνική φοβία. Ένας ασθενής μπορεί να έχει εστιάσει το ενδιαφέρον του σε ένα μόνο ερέθισμα, μπορεί η φοβία του όμως να είναι και περισσότερο γενικευμένη.
Στην περίπτωση της απλής φοβίας, επιστρέφουμε στο παράδειγμα με τους καθρέπτες ή με τα αεροπλάνα. Τί γίνεται όμως όταν κάποιος φοβάται να βρίσκεται σε χώρους εκτός του σπιτιού του; Ή όταν φοβάται να είναι σε μέρη με πολύ κόσμο;
Αυτή η κατάσταση επηρεάζει κατά πολύ την ποιότητα διαβίωσης των ανθρώπων που πάσχουν από φοβίες και μπορεί να οδηγήσει και σε άλλες ψυχικές νόσους, όπως σε κατάθλιψη, όπως τονίζουν οι ειδικοί.
Στην διαμόρφωση αυτής της ψυχικής κατάστασης, παίζει ρόλο οι κληρονομικότητα, αλλά και τα βιώματα του κάθε ανθρώπου όταν ήταν παιδί. Ψυχολόγοι λένε πως άτομα τα οποία έτειναν να είναι ντροπαλά ως παιδιά έχουν περισσότερες πιθανότητες να νοσήσουν μελλοντικά από τέτοιου είδους φοβίες.
Σίγουρα η συμβουλή και η συμβολή ειδικών μπορεί να βοηθήσει στην περίπτωση αυτή, έτσι ώστε το αίσθημα του φόβου να αρχίσει να φθίνει και το άτομο να επανέλθει σε συνθήκες ηρεμίας, διαμορφώνοντας την καθημερινότητά του όπως επιθυμεί.
«Καμιά φορά», λένε οι ειδικοί, «ο φόβος μας κάνει καλό. Αρκεί να είναι στα θεμιτά επίπεδα. Ο φόβος είναι στη φύση μας, για να μας προστατεύει- αυτό δεν πρέπει αν το ξεχνάμε. Αρκεί να φοβόμαστε εκεί που πράγματι υπάρχει απειλή.»
Πηγές:
Psychologynow.gr
Iatronet.gr
Aftognosia.gr
Pcychografimata.com
